Husna Canê’nin Hikayesi ve Vasiyeti

Firaz Baran

Husna Canê şarkısını artık çoğumuz biliyoruz. Ama Husna’yı tanımıyoruz. Kimin kızı, nereli, neden öldü, üzerine neden bu şarkı yakıldı, kaç yaşındaydı gibi soruların yanıtlarını bilmiyoruz. İşte bu nedenle Husna’nın kardeşi Îwkî Momadî Harçke’nin yanına gittik. Almanya’nın Wuppertal kentinde görüştüğümüz Opî Îwik, bize Husna’yı ve ailesini anlattı…

Önce ailenizi tanıyalım… Kaç kardeştiniz, Husna kaçıncıydı?

Biz 10 kardeşiz. En büyüğümüz Husna idi. Sonra sırayla ben, Donê, Sawê, Zöre, Maraş, Qalender, Hemo, Husna ve Fotê geliyor. Annemin adı Zebê, babamın adı Momadî Harçke’dir. Biz Kürecik’in Bakiron (Bekiruşağı) köyündeniz. Köyümüz Kürd ve Alevi’dir.

Husna ne zaman doğdu? Fotoğrafı olmadığı için fiziğini de anlatır mısınız?

Husna, 1937’de Bakiron’da doğdu. Kürd ve Alevi geleneklerine göre büyüdü. Çok güzel bir yüzü vardı. Boyu 1.75 civarında ve zayıf bir kızdı.

Kistikan’a Gelin Gitme Öyküsü

Şarkıda Elbistan’ın Kistikan köyünün adı geçiyor. Eşi Kistikan köyünden miydi?

Ablam daha yaşarken gençler üzerine şarkı yazıyordu. İsteyeni çoktu. Hatta babam Kepezuşaklı Bobê’nin torununa söz de vermişti. O ailenin gelip isteyeceği gün Îwkî Kistikî bir grup insanla bizim eve geldi. Yıl 1956. Yanlarında Hemî Toze de vardı. Hemî Toze ermiş bir insan olduğu için herkes biraz da korkardı. Orada, Îwkî Kistikî „Husna’yı oğlum Emirxan’a istiyoruz“ dedi. Babam, „Bobê gile söz verdim“ dedi. Bobê de ailesiyle gelmişti.

Hemî Toze, „Îwo’nun oğluna vereceksin“ dedi. Benim dedem ölmüştü, nenem de başkasıyla evlenmişti. Onu da getirmişler. O nenem de babamın ayaklarına sarıldı, „Hemo burada. Çocuğum olmuyor. Kızı Îwkî Kistikî’ye verirsen Hemo bana oğlan verecek. Yoksa ocağım kör olacak“ dedi. Babamı ikna ettiler. Bobê de kalktı ve „Gelinimi elimden aldınız“ diyerek müsaade istedi ve evden gitti.

İşkenceli 6 Ay

Husna ne dedi o zaman?

Husna, „Emirxan’ı almam. Deli biridir“ dedi ama aileyi ikna edemedi. 1956’da evlendiler. Düğünden sonra Kistikon köyüne gitti. Husna, daha evlenmeden gençler üzerine şarkı yazmıştı. „Wan fîstonon la xa maka/Ba sar xa do mezi maka“ diye uzayan bir şarkı… Emirxan, kıskanç birisiymiş. Gençler bunu kızdırmak için bu şarkıyı söylüyor, bu da gelip evde Husna’yı dövüyormuş. Bir değil, üç değil…4 ay boyunca Husna’yı dövmüş, eve hapsetmiş. Husna, bizim eve gelmek isteyince izin vermemiş. Bizim de bundan haberimiz yok. Sonra birgün baktık Husna kaçıp geldi. Yaşadıklarını anlattı. Hepimiz Husna’yı sahiplendik. Sonra Emirxan atla geldi ve „Karımı verin“ dedi. Babam Emirxan’ı kovdu.

Sonra Emirxan’ın babası geldi. Husna ve babamla konuştu ve onları ikna etti. Husna tekrar Emirxan’ın yanına gitti. Aynı baskı ve işkence devam edince Husna hastalandı. 6 aylık bir gelindi.

Husna’nın Son Vasiyeti

Bu işkenceyi siz duydunuz mu? Sizin tavrınız ne oldu?

Babam Husna’nın hastalığını duyunca Husna’yı Malatya ve Elbistan’a götürdü. Doktorlar, „Menenjit“ dediler. Kız sıkıntıdan, baskıdan hasta düştü. Doktorlar çare olmadı. Hastalandıktan 3 ay sonra yaşamını yitirdi.

Ölmeden önce babam bizim eve getirdi. „Wa mi doya dinakî“ (Siz beni bir deliye verdiniz) diyordu. Ölmeden önce babamdan rica etti. „Zorla birşey yapmayın. Kız olsun, erkek olsun herkesi istediğine verin“ dedi. Bu O’nun son vasiyeti oldu.

Husna Canê

Wan fîstonon la xa maka
Ba sar xa do mezi maka
Emre min î 15 soli
Da dû xa do tavo maka

Wara lê lê Husna Canê
Husna bûka Kistikanê
Dona Kistikon ba 6 monê
Wara lê lê dard gironê

Çi kiriye çi kiriye
Fîstonekî sur kiriyê
Fîstonî ta sarî ta bixwa
Lowike xalke din kiriye

Kariyak pazî min la karte
Bêrîciye xa la hambar te
Ku dilî mariyon la hav du bû
Re û yolax bar vî hav te

* Bu röportaj 2010 yılında Almanya’nın Wuppertal kentinde Husna’nın kardeşi Îwko’nun evinde yapıldı.